Historia Szkoły

Zarys historii szkoły

Pierwsza wzmianka o powstaniu szkoły w Gruszowie Wielkim datuje się na 1885 rok.

Utworzono wówczas 1-klasową szkołę filialną Szkoły w Dąbrowie Tarnowskiej. W związku ze zmianami stopnia organizacyjnego w roku szkolnym 1891/1892 powstała 1-klasowa Szkoła Ludowa w Gruszowie Wielkim.

W szkole nie zachowały się żadne dokumenty z tego okresu. Najstarsze zapiski znajdujące się w dokumentacji szkolnej pochodzą z roku 1921. Pismo jest bardzo nieczytelne, informacje są podane na pojedynczych, pożółkłych kartkach.

Budynek szkolny mieścił się w dawnej karczmie dworskiej. Był w roku 1934 bardzo stary, zniszczony i opuszczony. Brakowało pomocy naukowych. Już wtedy poruszono sprawę budowy nowej szkoły lub mieszkania dla nauczycieli. Wybrano wariant drugi, wybudowano budynek mieszkalny dla nauczycieli.

W roku szkolnym 1935\1936 szkoła była dwuklasowa. Pracowało w niej dwóch nauczycieli.

Od roku 1939 kronika szkoły jest pisana systematycznie. W roku tym, kierownikiem szkoły został w drodze konkursu Jan Jaworski.

1 IX 1939 roku wybuchła wojna. Nauka w szkole rozpoczęła się dopiero z końcem października. Nie było czytanek polskich, nauka języka polskiego odbywała się u „osławionych Sterów” . Nie wolno było uczyć historii i geografii. Na wsi panowała bieda. Frekwencja uczniów była bardzo słaba, a powodem był brak odzieży i obuwia.

Wiosną 1940 roku władze niemieckie zarządziły przerwę w nauce.

W roku szkolnym 1941\1942 praca w szkole dalej odbywała się w ciężkich warunkach. Zupełny brak podręczników, słaba frekwencja. Pobory nauczycielskie wbrew postępującej drożyźnie, w normie przedwojennej. Ludność obojętna, nie udzielała żadnej pomocy materialnej, tak że nauczyciele byli zmuszeni szukać zarobku jeszcze poza pracą pedagogiczną. Kierownik szkoły prowadził hodowlę jedwabników ale tylko część kokonów oddawał Niemcom. Młodzież pozaszkolna musiała wyjeżdżać na roboty do Niemiec. Religii w szkole uczył ks. Jędrzejowski z Dąbrowy.

Ludność miejscowa nie splamiła się żadnym donosicielstwem, nikt nie został pozbawiony życia ani wolności.

Okres od maja do lipca 1944 roku, to czas cofania się armii niemieckiej z Rosji. W sierpniu front stanął kilka kilometrów od Gruszowa Wielkiego, na linii Radgoszcz – Szczucin. Gruszów Wielki pełen był wysiedlonej ludności z powiatu mieleckiego. W lipcu w okolicy szkoły była walka powietrzna w wyniku której doszczętnie zostało zniszczone jedno gospodarstwo, a śmierć poniosła Stefania Stolarzowa. Ludność zakopywała do ziemi zboże, pościel, ubrania w obawie przed ogniem.

W sierpniu 1944 roku przez 10 dni było w szkole i we wsi wojsko niemieckie, które z pól zrabowało niezwiezione zboże.

W pierwszych dniach listopada 1944 roku w Gruszowie Wielkim zakwaterowali się SS- mani. Zajęli dwie klasy i pokój w mieszkaniu kierownika. Nauka została znowu przerwana. W jednej klasie urządzono parową łaźnię, w drugiej był bunkier. W budynku przeznaczonym na mieszkanie nauczycielskie usunięto dwie ściany i umieszczono kuchnię.

W tym czasie odbywały się masowe wysiedlenia ludności z sąsiednich wiosek.

W nocy z 14 na 15 stycznia 1945 roku podczas gdy ludzie spakowani czekali na rozkaz wysiedlenia, Niemcy cichutko wynieśli się. 16 stycznia były już we wsi patrole Armii Czerwonej. Radość ludności z odzyskania wolności nie miała granic. 6 lutego rozpoczęła się normalna nauka. Od marca przybył trzeci etat . Skład grona pedagogicznego: kierownik szkoły Jan Jaworski, Wilhelmina Jaworska i Józef Smutek. Dzieci w szkole jest ponad 140.

Kierownik szkoły zorganizował młodzieży pozaszkolnej dokształcanie. Młodzież ta, założyła Koło Młodzieży Wiejskiej Wici – świetlicę mieli w szkole. Kierownik szkoły założył też chór czterogłosowy oraz ćwiczył z dziećmi tańce narodowe i regionalne. Nauki religii udzielali kolejno: ks. Słupek, ks. Pękała, ks. Maślanka.

9 maja cała szkoła z gronem nauczycielskim uczestniczyła we Mszy Świętej w Nieczajnej Górnej z okazji zakończenia wojny w Europie.

W roku szkolnym 1945\1946 ilość dzieci się zwiększyła do 200, ponieważ do klasy V, VI, VII przyszły dzieci ze Sutkowa i z Nieczajnej Dolnej. Inspektorat szkolny w Dąbrowie Tarnowskiej stopniowo zaopatrywał szkołę w mapy, obrazy historyczne, przybory do geometrii oraz bibliotekę, całkowicie zniszczoną przez Niemców w czasie ich kwaterowania w szkole. Kierownik szkoły przyjął proponowany mu przez inspektorat szkoły referat Opieki nad Dzieckiem przy Inspektorze.

We wrześniu 1946 roku na terenie szkoły zostało założone Szkolne Koło P.C.K. W dalszym ciągu brak podręczników. Tylko pierwsza i druga klasa ma książki. Frekwencja dobra. Siódmej klasy w roku szkolnym 1946\1947 nie było z powodu braku nauczycieli. 13 marca 1947 roku w wieku 47 lat zmarł kierownik szkoły Jan Jaworski. Od 1 kwietnia 1947 roku obowiązki kierowniczki szkoły pełniła żona zmarłego, Wilhelmina Jaworska. Katechetą wówczas był ks. Jan Obłąk z Dąbrowy.

W roku szkolnym 1947\1948 pracują w szkole następujący nauczyciele: kierowniczka szkoły Wilhelmina Jaworska, Franciszka Gwóźdź, Stanisława Wójtowicz. Są tylko dwie sale lekcyjne dlatego jedna pani uczyła po południu. Ponieważ groziło zabranie jednego etatu z powodu braku trzeciej sali, gromada przystąpiła do wykończenia jednego pomieszczenia w budynku.

Od września 1947 roku funkcjonuje na terenie szkoły Spółdzielnia Uczniowska.

W roku 1949\1950 grono powiększyło się o jedną osobę Joannę Bednar. Rozpoczęto staranie o wynajęcie czwartej sali szkolnej. 14 listopada 1950 roku założono w szkole Między zakładową Organizację Związkową do której należało grono nauczycielskie z Gruszowa Wielkiego, Nieczajnej Górnej, Nieczajnej Dolnej i Sutkowa. Siedziba M.O.Z. była w Gruszowie Wielkim. Jednym z najważniejszych zadań M.O.Z. było prowadzenie kształcenia ideologicznego.

Od października 1949 roku do końca marca był prowadzony przez kierowniczkę szkoły W. Jaworską i F. Gwóźdź kurs analfabetów. Uczęszczało 15 osób. Do egzaminu przystąpiło13 osób i tym sposobem analfabetyzm na terenie Gruszowa Wielkiego został zlikwidowany. W roku szkolnym 1951\1952 grono nauczycielskie zdawało egzamin ze szkolenia ideologicznego a 14 marca 1953 roku państwowy egzamin ideologiczny.

Skład grona nauczycielskiego w roku szkolnym 1952\1953: kierownik szkoły Wilhelmina Jaworska, Franciszka Gwóźdź, Helena Ziętara, Stanisława Bogacz. W szkole zostaje po raz pierwszy zorganizowane harcerstwo.

W roku szkolnym 1954\1955 przyznano szkole piąty etat nauczania. Staraniem kierowniczki szkoły wykończono i oddano do użytku dwie sale szkolne w budynku gromadzkim. Tak, że szkoła dysponowała pięcioma salami lekcyjnymi.

W październiku 1956 roku odbyło się VIII Plenum KCPZPR, które przyniosło odprężenie w stosunkach wewnętrznych, nastąpiła odnowa, znikło zakłamanie polityczne, uregulowano stosunki między Państwem a Kościołem. Do szkół wróciła nauka religii jako przedmiotu nadobowiązkowego, o modlitwie nie było wzmianki więc dzieci same się modliły bez udziału nauczycieli. Ludność wsi miała pretensje do kierowniczki szkoły, że wcześniej w szkole był zakaz modlenia się.

W roku szkolnym 1957\1958 kierowniczka szkoły Wilhelmina Jaworska została przeniesiona do Dąbrowy. Kierowniczkę szkoły zastępowała Franciszka Gwóźdź.

We wrześniu 1958 roku na mocy zarządzenia Ministerstwa Oświaty ogólnik nr 26\58 rozdekorowano klasy z emblematów religijnych.

W szkole przeprowadzono częściowy remont budynku.

18 marca 1960 roku w celu upamiętnienia rozpoczynających się przygotowań do obchodu ,,Tysiąclecia Państwa Polskiego” w pobliżu szkoły posadzono ,,Dąb Tysiąclecia”. Sadzenie drzewa odbyło się bardzo uroczyście w obecności całego grona nauczycielskiego i wszystkich uczniów. Pod dębem umieszczono butelkę, w której znajdował się napis z dokładną datą wydarzenia.

W roku 1960 przeprowadzono elektryfikację wsi i szkoły. 30 listopada po raz pierwszy zaświeciły się w szkole żarówki elektryczne.

2 czerwca 1962 roku pierwszy raz w szkole odbyła się spartakiada szkolna.

W dniu 30 lipca 1962 roku Spółdzielnia Remontowo – Budowlana w Dąbrowie Tarnowskiej rozpoczęła kapitalny remont drugiej połowy budynku szkolnego. Został usunięty stary spróchniały budynek gospodarczy, a do użytku oddano nowy z przybudowaną drewutnią, której nie było we właściwym budynku. 13 października 1962 roku komisja odebrała wyremontowaną szkołę i oddała całość do użytku.

Na posiedzeniu Rady Pedagogicznej 5 marca 1965 roku została zorganizowana drużyna zuchowa. W szkole działają nadal drużyny harcerskie żeńska i męska.

W roku szkolnym 1966\1967 wprowadzono program 8 – letniej szkoły podstawowej, w związku z tym grono nauczycielskie powiększyło się o dwie osoby. Budynek szkoły został ogrodzony.

W roku szkolnym 1967\1968 w gronie nauczycielskim zaszły duże zmiany: kierowniczka szkoły Franciszka Gwóźdź, Franciszka Jarosz, Anna Trela, Jolanta Gniadek, Helena Ziętara, Cecylia Motyka, Bronisława Sajdak. Do szkoły uczęszczało 206 uczniów. Nauka odbywała się na dwie zmiany i trwała od 8.00 do16.15.

Po raz pierwszy w szkole w roku szkolnym 1969\1970 uczniowie zdawali egzamin na kartę rowerową. Uczniowie klas VIII obowiązkowo a klas IV – VII dobrowolnie. W okresie wakacyjnym drużyna harcerska brała udział w Nieobozowej Akcji Letniej zorganizowanej przez Chorągiew Krakowską Z.H.P. i Gazetę Krakowską. Za wykonanie pierwszego zadania

,, Harcerski zwiad przeciwpożarowy” zastęp „ Kwiat Czerwony” zdobył I nagrodę.

Z końcem sierpnia 1970 roku szkoła otrzymała działkę o obszarze 57 arów, którą 12 lat wcześniej ofiarował Leon Sikora zamieszkały w U.S.A. Na działce tej postanowiono urządzić boisko sportowe dla młodzieży szkolnej i pozaszkolnej.

W roku szkolnym 1971\1972 zaszły zmiany w gronie nauczycielskim. Długoletnia kierowniczka szkoły Franciszka Gwóźdź na własną prośbę przeszła na emeryturę. Obowiązki kierowniczki szkoły przejęła Helena Ziętara. Odeszły: Anna Trela, Franciszka Jarosz, Cecylia Burzec. Nowoprzyjęte to: Maria Jarosz, Maria Węgiel, Zofia Chałek oraz pozostali nauczyciele to: Teresa Janusz, Bronisława Sajdak.

W szkole zainstalowano aparat telefoniczny, który miał służyć całej wsi.

20 listopada 1971 roku była kierowniczka szkoły Franciszka Gwóźdź została odznaczona Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski.

W roku szkolnym 1972\1973 w związku z opublikowaniem raportu o stanie oświaty w Polsce, aby podnieść poziom nauczania i wychowania wprowadzono szereg zmian dydaktycznych i organizacyjnych. W miejsce małych szkół o klasach łączonych wprowadzono zbiorcze Szkoły Gminne. Nasza szkoła została samodzielną szkołą 8 – klasową podległą Gminnej Szkole nr 3 w Dąbrowie Tarnowskiej, której dyrektorem był Stanisław Nowak. Wprowadzono także jednolity system zdobywania kwalifikacji pedagogicznych przez studia magisterskie. Również czynni nauczyciele mieli obowiązek uzupełnić swoje wykształcenie do stopnia magistra na studiach zaocznych. Od tego obowiązku zwolnieni byli nauczyciele starsi- kobiety, które ukończyły 35 lat a mężczyźni 40 rok życia.

W roku szkolnym 1972\1973 po raz pierwszy w naszej szkole zostało zorganizowane ognisko przedszkolne.

W kwietniu 80-letni obywatel U.S.A. Franciszek Kogut za pośrednictwem PKO przekazał 2500 dolarów na budowę nowej szkoły. Chodził do tej szkoły w latach 1901-1902 i w klasie drugiej wyjechał do Ameryki. Odwiedził Polskę i Gruszów Wielki w 1970 roku, oglądał szkołę i stwierdził, że to ten sam budynek, w którym on uczył się przed 70 laty i że na dzisiejsze wymagania jest za stary, za ciemny, za mały i przekazanym podarunkiem pragnie się przyczynić do budowy nowej szkoły. We wsi powołano Komitet Budowy Szkoły, który przejął powyższą kwotę na otwarte w banku konto.

31 sierpnia 1973 roku Helena Ziętara na własną prośbę została zwolniona z pełnionej funkcji dyrektora szkoły. Dyrektorem został Józef Banaś. Po jego odejściu na prośbę Wydziału Oświaty i Gminnego Dyrektora Helena Ziętara zgodziła się ponowne objęcie stanowiska dyrektora szkoły.

Pracę w roku szkolnym 1975\1976 rozpoczęło siedmiu nauczycieli w składzie: Helena Ziętara – kierownik szkoły, Bronisława Sajdak, Zofia Banaś, Maria Surowiec, Maria Smagacz, Maria Pinas, Jan Klimek. Z okazji Dnia Nauczyciela dwie nauczycielki otrzymały Złote Krzyże Zasługi za 20-letnią nienaganną pracę – H. Ziętara i B. Sajdak. 24 listopada 1975 roku szkoła otrzymała ósmego nauczyciela w osobie pani Janiny Piekielniak.

Od dnia 1 stycznia 1976 roku połączone zostały Urząd Gminy i Urząd Miasta a szkoła przeszła pod nadzór Inspektoratu szkolnego, na czele którego stał Kazimierz Rzeszuto a zastępcą był Jan Sosin.

W roku szkolnym 1978\1979 wprowadzono po raz pierwszy trzy wolne soboty. Pożegnano także dyrektorkę szkoły Helenę Zientarę, która przeszła na emeryturę.

Stanowisko dyrektora szkoły objęła Bronisława Sajdak.

W roku szkolnym 1981\1982 w szkole uczyło 9 nauczycieli, gdyż szkoła otrzymała 9 etat ze względu na zmniejszenie wymiaru godzin do 22 tygodniowo.

W roku 1983\1984 były bardzo duże trudności kadrowe i w zawodzie nauczyciela rozpoczęło prace wiele osób bez przygotowania pedagogicznego.

Od 1 września 1983 roku weszły w życie nowe postanowienia Karty Nauczyciela – nauczyciele zaczęli pracować w wymiarze 18 godzin a nauczyciele wiejscy otrzymali dodatek tzw. wiejski.

W roku szkolnym 1985\1986 na emeryturę przeszła dyrektorka szkoły Bronisława Sajdak, obowiązki jej przejęła Zofia Banaś. W 1989 roku dyrektorką szkoły zostaje Maria Maciąg. Pracują wówczas w szkole następujący nauczyciele: Z.Banaś, M.Gibes, H.Krystopa, T.Odbierzychleb, M.Odbierzychleb, J. Dąbrowa, T.Fryz, K.Podpłomyk, D.Bzduła, L.Skrzek, M.Pinas.

W 1990 roku religia wróciła do szkół. Religii uczył ks. LDudziak, proboszcz parafii Gruszów Wielki.

Podczas wakacji społeczeństwo wsi zostało poinformowane o mającym nadejść w najbliższym czasie spadku dla szkoły od rodaka z Gruszowa Wielkiego, nieżyjącego już Waltera Sikory. Został powołany Komitet Budowy Szkoły. Ostatecznie na mocy testamentu z majątku Władysława Sikory szkoła otrzymała 75 %, kościół w Gruszowie Wielkim 10 % , kościół w Dąbrowie Tarnowskiej 5 % i Szpital dla Niewidomych w Laskach 10 %.

Na konto Społecznego Komitetu Budowy Szkoły wpłynęła kwota – 377.500 dolarów. Prężnie zabrano się do pracy. Budowa szkoły trwała cztery lata (1991-1995). Dnia 11 lutego 1995 roku nastąpiło uroczyste otwarcie nowej szkoły. Została wmurowana tablica pamiątkowa poświęcona ofiarodawcy pieniędzy.

W związku z reformą oświaty 1 września 1999 roku powstaje w Gruszowie Wielkim gimnazjum. Dyrektorką gimnazjum została pani Marta Starzyk. Tak więc w jednym budynku szkolnym mieszczą się dwie szkoły: Publiczna Szkoła Podstawowa i Publiczne Gimnazjum nr 3. Skład grona pedagogicznego PSP: M.Maciąg-dyrektorka, M.Gibes, J.Dąbrowa, T.Fryz, R.Skrzek, D.Bzdura, A.Kawa, M.Jarzwiec, K.Partyńska, L.Parkosz, D.Węglowski, ks. Stanisław Żurat

W gimnazjum pracują: M.Starzyk – dyrektorka, K.Fijał, S.Orłowska, M.Skrzyniarz, B.Kogut, M.Pytka, M.Zaucha, J.Kądzielowa, R.Skrzek, J. Dąbrowa, ks. J.Jeziorek.

Młodzież gimnazjalna pochodzi z trzech wsi: Gruszowa Wielkiego, Sutkowa, Smęgorzowa.

W roku szkolnym 2002\2003 dyrektorem gimnazjum został pan Marcin Jarzwiec.

W 2003 roku na emeryturę odchodzi dyrektorka Szkoły Podstawowej Maria Maciąg.

W roku szkolnym 2003\2004 Szkoła Podstawowa i Gimnazjum tworzą jedność, powstaje bowiem Zespół Szkoły Podstawowej i Gimnazjum w Gruszowie Wielkim. Dyrektorem ZSPiG. zostaje Pan Marcin Jarzwiec a wicedyrektorem pan Dariusz Węglowski.

W roku szkolnym 2006/2007 stanowisko wicedyrektora ZSPiG obejmuje Pani Dorota Bzduła.

Od 1 września 2011 roku w skład szkoły wchodzi również Szkoła Filialna w Sutkowie która powstała na bazie zlikwidowanej Publicznej Szkoły Podstawowej w Sutkowie. W szkole Filialnej powstaje oddział przedszkolny i klasy I etapu edukacyjnego.

W roku szkolnym 2011/2012 po wieloletnich działaniach Publiczna Szkoła Podstawowa i Publiczne Gimnazjum Nr 3 otrzymują imię Kardynała Stefana Wyszyńskiego. Od tej pory pełne nazwy szkół brzmią:

Publiczna Szkoła Podstawowa im. Kardynała Stefana Wyszyńskiego
w Gruszowie Wielkim

i

Publiczne Gimnazjum Nr 3 im. Kardynała Stefana Wyszyńskiego
w Gruszowie Wielkim

KIEROWNICY I DYREKTORZY NASZEJ SZKOŁY:

1. Jan Borowski – III 1934
2. Feszczak – VIII 1934
3. Halina Kręźlewicz – VIII 1938
4. JanJaworski – 1939-1947
5. Wilhelmina Jaworska – 1947-1957
6. Franciszka Gwóźdź – 1957-1971
7. Helena Ziętara – 1971-1973
8. Józef Banaś – 1974- I 1975
9. Helena Ziętara – 1975-1979
10. Bronisława Sajdak – 1979-1985
11. Zofia Banaś – 1985-1987
12. Maria Pinas – 1988-1989
13. Maria Maciąg – 1989-2003 PSP
14. Marta Starzyk – 1999-2002 PG Nr 3
15. Marcin Jarzwiec – 2002-2003 PG Nr 3
Od 2003 w ZSPiG w Gruszowie Wielkim
16. Marcin Jarzwiec – 2003-nadal

SZKOŁA JAKO OŚRODEK ŻYCIA KULTURALNEGO WSI.

Szkoła, to nie tylko miejsce nauki to również miejsce spotkań, działalności wielu organizacji, imprez i uroczystości szkolnych oraz środowiskowych.

ROCZNE KALENDARIUM IMPREZ I UROCZYSTOŚCI SZKOLNYCH:

• Rozpoczęcie roku szkolnego i ślubowanie klas pierwszych.
• 14 X Dzień Nauczyciela.
• 11 XI Święto Niepodległości.
• Andrzejki.
• Spotkanie opłatkowe.
• Zabawa choinkowa.
• Dzień Babci i Dziadka.
• Spotkanie wielkanocne.
• 3 maja-Rocznica uchwalenia Konstytucji 3 Maja.
• Święto szkoły –Dzień Patrona
• Dzień Matki.
• Dzień Dziecka.
• Zakończenie roku szkolnego.

NAJWAŻNIEJSZE DZIAŁANIA KULTURALNO-OŚWIATOWE PODEJMOWANE W SZKOLE.

• 1944\45-kierownik szkoły organizuje dokształcanie młodzieży pozaszkolnej:

– powstaje Koło Młodzieży Wiejskiej Wici,
– powstaje chór, nauka tańców regionalnych i narodowych,
– organizacja Dożynek.

• 1947\48-działalność Spółdzielni Uczniowskiej
• 1949\50-kurs analfabetów prowadzony przez kierowniczkę szkoły W.Jaworską.
• 1952\53-powstaje harcerstwo.
• 1959\60-zorganizowano zespół amatorski i chór.
• 1961\62-zebrania plantatorów tytoniu.
• 1963\64-działalność zespołu recytatorsko-amatorskiego.
• 1964\65-ożywiona działalność działalność P.C.K.- seanse filmowe kina ,,Chochlik”
  – powstaje drużyna harcerska
  – Józef Chmura zdobył II m w Powiatowych zawodach narciarskich.
• 1969\70-drużyna harcerska zdobyła I m w kampanii,,Iskra 70”za najładniejszy meldunek; I m zdobył zastęp ,,Czerwony kwiat”za ,,Harcerski zwiad przeciwpożarowy” w ramach Nieobozowej Akcji Letniej.
• 1995\96-gminne Dożynki
• 1998\99-II Ogólnopolski Turniej Tańca.
• 2000\01-II Gminny Konkurs Palm Wielkanocnych
• 2001\02- III Gminny Konkurs Palm Wielkanocnych.
• 2001\03-IV Gminny Konkurs Palm Wielkanocnych